Celiakia – czym jest i jak ją rozpoznać?
Celiakia to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której organizm nie toleruje glutenu – białka obecnego w pszenicy, życie, jęczmieniu oraz ich pochodnych. Spożycie glutenu przez osoby cierpiące na celiakię prowadzi do uszkodzenia błony śluzowej jelita cienkiego, co zaburza wchłanianie składników odżywczych i może prowadzić do szeregu poważnych konsekwencji zdrowotnych.
Objawy celiakii
Celiakia może objawiać się w bardzo różnorodny sposób, co utrudnia jej szybkie rozpoznanie. Wśród najczęstszych symptomów wyróżnia się:
- przewlekłe bóle brzucha,
- wzdęcia i biegunki,
- utratę masy ciała,
- zmęczenie i osłabienie organizmu,
- niedokrwistość (anemię),
- bóle stawów i osteoporozę,
- zaburzenia neurologiczne (np. depresja, neuropatia).
Diagnostyka celiakii
Aby potwierdzić celiakię, niezbędne jest wykonanie specjalistycznych badań. Podstawowymi testami diagnostycznymi są:
- Badania serologiczne – wykrywanie przeciwciał przeciwko transglutaminazie tkankowej (tTG) oraz deamidowanym peptydom gliadyny (DGP).
- Biopsja jelita cienkiego – analiza pobranego fragmentu błony śluzowej pozwala stwierdzić stopień uszkodzenia kosmków jelitowych.
- Testy genetyczne – wykrywanie obecności genów HLA-DQ2 i HLA-DQ8, które są związane z celiakią.
Leczenie i dieta bezglutenowa
Jedynym skutecznym sposobem leczenia celiakii jest ścisłe przestrzeganie diety bezglutenowej przez całe życie. Oznacza to eliminację wszystkich produktów zawierających pszenicę, żyto, jęczmień i ich pochodne. Warto zwracać uwagę na skład produktów spożywczych oraz unikać potencjalnego zanieczyszczenia glutenem.
Osoby z celiakią mogą bezpiecznie spożywać:
- warzywa i owoce,
- mięso, ryby, jaja,
- nabiał,
- ryż, kukurydzę, grykę, amarantus, komosę ryżową,
- specjalne certyfikowane produkty bezglutenowe.
Dieta bezglutenowa pozwala na regenerację jelit oraz eliminację objawów choroby. Warto pamiętać, że nieleczona celiakia może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak osteoporoza, niepłodność czy nowotwory przewodu pokarmowego.
Podsumowanie
Celiakia to poważna choroba wymagająca dożywotniego stosowania diety bezglutenowej. Wczesna diagnoza i odpowiednie leczenie pozwalają na prowadzenie pełnowartościowego życia. Jeśli masz podejrzenia dotyczące nietolerancji glutenu, warto skonsultować się z lekarzem i wykonać odpowiednie badania.
